En Sıcak Konular

Ersoy Yıldız

Geniş Açı
Ersoy Yıldız
19 Mayıs 2015

Demokrasi Yönünden Sistemler Farkı



Günümüzde çok tartışılan konulardan biri başkanlık sistemidir. Türk toplumunun başkanlık sistemine yaklaşımları ise üç grupta toplanıyor diyebiliriz. Sanıyorum ki, taraf olanlar ile karşı olanlardan öte büyük çoğunluğunu temkinli yaklaşanlar oluşturuyor. Taraf olanlar ile karşı olanların kendilerine göre bir tutarlılığı bulunuyor. Fakat asıl olan başkanlık sistemine temkinli yaklaşanları anlamak gerekiyor. Çünkü ya sistemleri yeterince tanımıyorlar ya da zihinlerinde cevabını bulamamış soru işaretleri var. Bu soru işaretlerinden biri, başkanlık sistemi ile bizde de uygulamada olan parlamenter sistemin demokrasi yönünden farkıdır. Gerçekte bu iki sistemin demokrasi yönünden farkı var mıdır?

Başkanlık sistemi ile parlamenter sistemin melezi, yarı başkanlık sistemini tartışma dışında tutacak olursak; demokrasi yönünden karşılaştırılacak iki sistem bulunuyor: Biri başkanlık sistemi, bir diğeri de parlamenter sistemdir. İki sistem arasında demokrasi yönünden prensipte bir fark bulunmuyor. Elbette farkın doğmamış olması, her sistem içindeki gaz-fren benzetmesi kuvvetler arası denge mekanizmasından kaynaklanır. Yani yürütmeyi elinde bulunduran hükümetler ile parlamentoların (meclislerin, senatoların, temsilciler meclisi v.s) birbirini dengeleyeceği varsayılır. Fakat prensipte fark olmasa da uygulamada evdeki hesaplar çarşıya uymayabiliyor.

Uygulama örneklerine baktığımızda, İngiltere parlamenter sistemi ile ABD başkanlık sistemini birbirine emsal gösterebiliriz. İkisi arasında demokrasi yönünden fark yok gibidir. Çünkü sistemler çıkış noktasından fazla uzaklaşmamıştır. Biraz daha Kara Avrupa sistemleri ile karşılaştıracak olursak; ABD başkanlık sistemi demokrasi yönünden daha iyi gibidir. Fakat, Afrika, Ortadoğu ve Asya ülkeleri için söyleyecek olursak; böyle ülkelerde başkanlık sistemi iyi işlemiyor. Çoğunluğu için bunlara başkanlık sistemi demeye bin şahit ister. Çünkü sistemin adı var kendisi yoktur.

Peki, Türkiye için ne söylenebilir? Bazı ara dönemleri, kesintili dönemleri saymazsak; Türkiye 1876 yılından beri parlamenter sistemi uyguluyor. Fakat kabul etmek gerekir ki, Türk parlamenter sistemi de iyi işlemiyor. Demokrasi yönünden çok makbul, ideal bir parlamenter sistem sayılmaz. Hatta her geçen zamanda daha da parlamenter sistem olma özünden uzaklaşıyor. Bu noktadan ele alıp, başkanlık sistemine geçelim, tartışmasını yürütenleri anlamak gerekebilir.

Fakat yine de soru işaretleri bitmiyor. Madem ki parlamenter sistem iyi değil; başkanlık sistemi daha iyidir, sonucuna varmak biraz güçtür. Çünkü Türkiye’nin hiçbir döneminde başkanlık sistemi tecrübesi olmamıştır. Mesela, en azından, yasama kuvveti ile yürütme kuvveti dengesinin nasıl sağlanacağı net değildir. Eğer başkanlık sisteminde, yasama ile yürütme arasında keskin bir ayrım olmazsa demokrasi yönünden yine sorunlu sistem olacaktır. Bu noktadan bakıp başkanlık sistemine temkinli yaklaşanları ve karşı olanları anlamak gerekir.

 



Bu yazı 969 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 8 Haziran 2015 Başkanlık Sistemi Tartışması Asıl Şimdi Başlamalıdır
    • 29 Mayıs 2015 Türkiyede Sistem Tartışması Bitmez
    • 19 Mayıs 2015 Demokrasi Yönünden Sistemler Farkı
    • 4 Mayıs 2015 3 Mayıs Türkçülük Bayramıydı
    • 1 Mayıs 2015 Amerikada Niçin Sistem Tartışması Yapılmaz?
    • 25 Nisan 2015 "Develeri Oynatmayın Beyler!"
    • 23 Nisan 2015 Cumhuriyet Mi Demokrasi Mi?
    • 21 Nisan 2015 Ermeni Meselesi Türkiye İçin Aşil Sendromu Olmamalıdır
    • 15 Nisan 2015 Osmanlı'da ve İran'da -Mezhep ve Devlet-
    • 11 Nisan 2015 Chp'nin İki Parmak Solundayız! (1946'lı Yıllar)
    • 10 Nisan 2015 Türkiyenin Siyasal Sistem Dönüşümleri (1923-1946 arası)
    • 8 Nisan 2015 Türkiyenin Siyasal Sistem Dönüşümleri (1)
    • 5 Nisan 2015 Savaşların Değişen Yüzü: Hibrit Savaşlar
    • 1 Nisan 2015 ABD Dünyanın Kontrolünü Kaybediyor Mu?
    • 28 Mart 2015 Yemen Üzerinden İranı Tartışmak
    • 26 Mart 2015 Başkanlık Sistemi mi?
    • 25 Mart 2015 Kumpaslı Mecazlar
    • 21 Mart 2015 Japonlar, Çocuklarına Hiroşima'yı ve Nagazaki'yi Niçin Gezdirir?
    • 19 Mart 2015 'Biz Anafartalara Bir Dar-ül Fünun (Üniversite) Gömdük'
    • 18 Mart 2015 Gençlerden Ecdada Mektup

    Yazarlar

    En Çok Okunan Haberler

    Şirket Haberleri ŞİRKET HABERLERİ


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    7,283 µs