BÜYÜK ERMENİ KUMPASI

Türkiye dış politikada bir ağır darbe de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'kutsiyetpenâhları' yani kutsal sığınak diyerek Türkiye'ye davet ettiği Papa Françesko'dan aldı. Erdoğan, Cumhurbaşkanlık yeni binası Ak Saray'ın uluslararası düzeydeki açılışını Papa ile yapmış ve burada yapılan görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında "Papa ile farklı düşündüğümüz hiç bir konu yok" demişti.

Papa 'soykırım' dedi

Erdoğan'ın "farklı düşündüğümüz hiç bir konu yok" dediği Papa, Türkiye'yi soykırımla suçladı. Vatikan'da sözde soykırım kurbanlarını anmak için düzenlenen ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan'ın da katıldığı ayinde konuşan Papa 20'nci yüzyılın ilk soykırım kurbanlarının Ermeni toplumu olduğunu iddia etti. Papa Françesko, Buenos Aires Başpiskoposu olduğu dönemde yazdığı kitapta, Türklerin Ermenilere karşı 'soykırım gerçekleştirdiğini' belirtmiş, yine Buenos Aires'te düzenlenen bir törende 'soykırımın, Osmanlı Türklerinin Ermenilere ve insanlığa karşı işlediği en ağır suç olduğunu' öne sürmüştü.

Ankara'dan cılız tepki

Türkiye'ye kurulan Ermeni kumpası 4T (Tanıtım, Tanınma, Tazminat ve Toprak talebi) şeklinde formülleştirilirken, Ankara'nın pasif tavrı dikkat çekiyor. Papa'nın soykırım ifadesini kullanmasının ardından AKP hükümetinden cılız tepkiler geldi. Vatikan'ın Ankara Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı'na çağrılarak, "Hayal kırıklığı ve üzüntü duyduk. Güven kaybına yol açtı" mesajı verildi. Ardından Türkiye, Vatikan Büyükelçisi Mehmet Paçacı'yı istişarelerde bulunmak için geri çağırdı. Başbakan Ahmet Davutoğlu da "Papa'ya ve bulunduğu makama yakışmadı" dedi.

Ermenistan'dan küstah açıklamalar

Papa'nın soykırım ifadesini kullanmasıyla Türkiye'ye karşı elini güçlendiren Ermenistan'dan ise küstah açıklamalar geliyor. "Türkiye'nin, geri kalan uluslararası toplumdan farklı bir dil kullandığı durum içindeyiz ve başka bir dil konuşmaktan da anlamıyor gibi görünüyor" diyen Dışişleri Bakanı Edward Nalbandyan, "Son günlerde çok sayıda uluslararası kuruluş, soykırımı tanıyan açıklamalar yapıyor, kararlar alıyor ve Türkiye'ye de bu yönde adım atması için çağrıda bulunuyor. Papa'nın açıklamaları, bu bağlamda evrensel değerlere eklendi. Türkiye bunu anlamaya başladığında, uluslararası toplum ve Papa gibi büyük şahsiyetlerin de ne demek istediğini anlayacaktır" dedi. Ermenistan Devlet Başbakanı Serj Sarkisyan ise, "Eminim Papa'nın sözleri, birçok Türk'ün kalbine ve aklına dokunacaktır ve Ermenilere karşı yapılan soykırımı bir kez daha düşünmelerine ve tarihin yükünden kurtulmalarına vesile olacaktır" dedi. İtalya'daki Ermeniler Birliği'nden yapılan açıklamada da Papa'nın sözleri, "Nihayet 100 yıl sonra, halkımıza yapılan soykırımı kabul etmeye doğru çok önemli bir adım atıldı" denildi.

Şimdi gözler Obama'da

Gözler şimdi ABD Başkanı Obama'nın geleneksel 24 Nisan mesajında. Sözde soykırımın 100. yıl dönümü kabul edilen 24 Nisan'da mesaj yayınlayan Obama'nın soykırım sözcüğünü kullanıp kullanmayacağı merak konusu. Obama geçtiğimiz yıllarda yayınlandığı mesajlarında soykırım sözcüğü yerine benzer bir ifade olan 'Meds Yeghern' yani 'Büyük Felaket' sözcüğünü kullanmıştı. 

Papa'nın sözleri liderleri baskı altına alır

Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Françesko'nun Pazar günü Vatikan'da düzenlenen ayin sırasında 'Ermeni soykırımını' tanıması tüm dünyada büyük yankı bulurken, Türkiye uzmanı Prof. Henri Barkey, bu gelişmenin "Obama ve diğer liderler için önemli bir baskı" yaratacağını söyledi. ABD'deki Lehigh Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Henri Barkey, 2008 yılında başkanlık kampanyası sırasında seçilmesi durumunda 'soykırımı' tanıyacağını söylemesine karşın başkan olduktan sonra böyle bir ifade kullanmaktan kaçınan Barack Obama için "Obama ve diğer liderler, şimdi önemli bir baskı ile karşı karşıya kalacak" yorumunu yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı eski yetkilisi Barkey, "Şimdiye kadar Türkiye, hep Batı'nın (soykırımı) tanımasını önlemişti. Papa'nın vaazı ciddi bir çatlak" sözlerini de kullandı.   

Ermenistan'ı destekliyor 

Papa Françesco'nun önceki günkü konuşmasında Hıristiyan Ermenilerin ölümüyle Yahudi Soykırımı'nda öldürülenler ve Stalin döneminde infaz edilen milyonlarca kişinin yanı sıra 20. yüzyılın sonunda Ruanda, Burundi ve Bosna'da katledilenler arasında bağlantı kurması dikkat çekti. Seçilen kelimeler itibarı ile Papa Françesco'nun konuşması, 2001'de Katoliklerin o dönemki ruhani lideri Papa 2. Jean Paul'ün açıklamasına benziyor. Bu arada Vatikan uzmanı Andrea Gagliarducci Papa'nın her zaman Ermeni cemaatine yakın olduğunu dile getirdi. Öte yandan 24 Nisan'da Erivan'da yapılacak anma törenlerine Fransa Cumhurbaşanı François Hollande ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de katılacak. Aynı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ev sahipliğindeki Çanakkale'de yapılacak törenlere ise Britanya'dan Galler Prensi Charles ve Prens Harry katılacak!