YURT İÇİNDE VE YURT DIŞINDA EMEKLİ OLMAK

 Yurt içinde ve Yurt dışında Emekli Olmak

Emeklilik, kişinin hayat içerisindeki önemli değişim dönemlerinden biridir. Emekli olan kişi öncelikle gelir kaybına uğrayacak, bunun yanında sosyal rol ve yetkileri de değişecektir. Çalışma hayatının getirmiş olduğu birçok ayrıcalıktan faydalanan bireyler, emeklilik sürecine girdiklerinde boşalan vakitlerini ve azalan gelirlerini daha iyi değerlendirme çabasına girerler.

Emeklilik sürecine giren bireylerin emeklilik haklarını en iyi şekilde kullanabilmeleri, sosyal devletin önde gelen görevleri arasındadır. Söz konusu görevleri yerine getirmek amacıyla öncelikle tüm bireylere eşit kapsam ve kalitede sosyal güvenlik hizmeti verilen bir yapının oluşturulması için hazırlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile norm ve standart birliği sağlanmıştır. Emekliliğe ilişkin tüm haklar ve ödevler bu kanunla düzenlenmiştir. Yurt dışında çalışıp emekli olanlar veya Türkiye’de çalışıp yurt dışında emekli olanlar kanunun uyguladığı bir sistemden yararlanabilirler.

Sistemin adı Borçlanma sistemidir.

Hem yurt dışından hem de Türkiye’den emekli sayılabilmek için aranan şartlar vardır. Bunlardan bir tanesi Türk vatandaşlığına sahip olmaktır. Ayrıca çifte vatandaşlıkları bulunanlarda bu haktan yararlanabilir. 18 yaşından büyük olan dönemler emeklilik için Türkiye’de saydırılabilir. Erkekler 18 yaşından büyük çalıştıkları süreleri ve 1 yıldan fazla olmayan işsizlik sürelerini borçlanarak Türkiye’de emekliliğe saydırabilirler. Kadınlar ise 18 yaşından sonra çalışsalar da çalışmasalar da yurt dışında geçirdikleri süreyi emeklilik için saydırabilirler.  

Genel olarak yurt dışında çalışıp emekli olanları iki gruba ayrılabilir. Birincisi; Türkiye’de sigortası bulunup, sonradan yurt dışına gidip çalışanlar ya da ev hanımı olanlar. İkincisi; Türkiye’de hiçbir sigortası olmadan yurt dışına gidip çalışan ya da emekli olanlar. Her iki kesimde de bulunanlar da hem yurt dışından hem de Türkiye’den emekli olabilirler. Yurt dışında çalışan Türk vatandaşları bunun için yurt dışı borçlanması yapmalıdır.

Yurt dışı borçlandırması: yurt dışında geçirilen sürelerin Türkiye’de sigorta süresine sayılması için yapılan borçlanma türüdür. 3201 sayılı “Yurt dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun” ile yurt dışı borçlanmasına dair nitelikler belirlenmiştir. Bu nitelikler kapsamında Türk vatandaşları, yurt dışında geçirdikleri süreleri sigorta primlerine saydırarak sosyal güvenlik kuruluşlarından emekli olabilirler.

Yurt dışı borçlandırması şartları:

Türk vatandaşı olanlar ya da doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenler Türkiye’de emeklilik için yurt dışı borçlanması yapabilirler. Borçlanma emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde geçirmiş hizmet değerlendirmesi için yapılabilir. 18 yaşın dolmadan önceki süreleri borçlanma imkânı bulunmuyor. Yine Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya vatandaşlığın kaybedilmesinden sonra geçen süreler de borçlanma kapsamına girmiyor

Yurt dışı borçlanması için başvuru yapacak kişilerin hem borçlanma için gösterecekleri tarihlerde hem de başvuruyu yaptıkları tarihte Türk vatandaşı olmaları gerekir.

Yapılacak olan borçlanma için yazılı dilekçe ile başvuru yapma şartı bulunur.  Yazılı bir dilekçe ile Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat etmeleri gerekir. Dilekçeye ek olarak yurtdışı çalışmalarını gösterir hizmet belgeleri de istenir. Bu şartları taşıyanlar yurt dışında çalıştıkları ya da ev hanımı oldukları süreleri borçlanma ile ödeyerek Türkiye’den emekli olabilirler.

Yurt dışı borçlanması yapmakla yurt dışı borçlanmasıyla emekli olmak iki farklı olay. Birbirine karıştırılmaması gerekiyor. Yurt dışı borçlanması yapmak için yurda kesin dönüş yapmak gerekmiyor. Öte yandan yurt dışı borçlanmasıyla emekli olmak için yurda kesin dönüş yapmış olmak gerekiyor.

Yurt dışına gitmeden önce sigortası olanların borçlandıkları gün sayısı toplam primlerine ekleniyor. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise, ilk işe giriş tarihi borçlanılan gün kadar geriye götürülüyor.

Yurt dışında yaşayıp çalışan bireylerin çalıştığı ülke ve Türkiye arasında bir sözleşme varsa başvuru prosedürü biraz farklı olabiliyor. Hizmet cetveli ve sigorta kartları işsizlikte geçen süreleri gösterir belgeler, kendi namına çalışanların meslek kuruluşlarından alacakları belgeler gerekecektir.

Sosyal güvenlik anlaşması olmayan bir ülkede çalışılmışsa bulunulan ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden alınacak ve yurt dışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri, çalışılan iş yerinden alınacak hizmet sürelerini gösterir resmî belgeler götürülmelidir. 

Yurt dışında olup ülkesinde emeklilik maaşını almak ve emeklilik avantajlarından faydalanmak isteyen bireyler SGK’nın uygulamış olduğu sistemle hem yurt dışından hem de yurt içinden emekli sayılabilmektedir.

 

www.elvankilic.com

Instagram/av.elvankilic

Facebook/av.elvankilic